Mangan là một chất hóa học không xa lạ với chúng ta nó hiện diện và có nhiều ứng dụng trong cuộc sống. Ở nước ta tình trạng nước nhiễm Mangan rất phổ biến, và là một trong những vấn đề phải giải quyết trong quá trình xử lý nước.
Vậy nước nhiễm mangan là gì? Cách nhận biết và xử lý ra sao? Nước có chứa mangan lcos gây hại đến sức khỏe người dùng không?
Mời bạn cùng theo dõi qua bài viết này của chúng tôi nhé.
Nước nhiễm Mangan là gì?
Mangan là một nguyên tố hóa học có ký hiệu Mn. Trong tự nhiên mangan tồn tại ở dạng tự do và trong một số loại khoáng vật. Ở dạng tự do mangan đóng vai trò quan trọng trong các hợp kim công nghiệp, đặc biệt là thép không gỉ.
Trong cơ thể, mangan có vai trò là một nguyên tố vi lượng giữ nhiều vai trò quan trọng bao gồm: tác động đến hô hấp tế bào, sự phát triển của xương, chuyển hóa glucid và hoạt động của não.
Mangan còn tham gia vào các quá trình tổng hợp axit béo, cholesterol, protein và tương tác với acid nucleic, sản xuất hooc môn giới tính, tác động đến sự chuyển hóa của tuyến giáp. Bạn có thể tìm hiểu thêm tại trang Wikipedia để hiểu chi tiết
Nhìn chung mangan không gây ra các tác hại trực tiếp đến sức khỏe khi tiếp xúc ở thời gian ngắn nhưng khi tiếp xúc trong thời gian dài sẽ gây ra ảnh hưởng xấu đến sức khỏe đặc biệt là hệ thần kinh.
Mangan chủ yếu được dùng nhiều trong luyện thép, chiếm đến 85 đến 90% tổng nhu cầu sử dụng.
Mangan có vai trò quan trọng trong sản xuất thép vì có tác dụng khử lưu huỳnh, khử oxy và mang những đặc tính của hợp kim. Nó cũng là thành phần chủ yếu trong sản xuất thép không gỉ chi phí thấp và còn có trong hợp kim nhôm.
Các hợp chất của mangan có nhiều ứng dụng như là:
– Mangan phosphat được dùng để xử lý gỉ và chống ăn mòn trên thép.
– Nhờ vào đặc tính có nhiều màu sắc khác nhau của các ion mangan nên nó được sử dụng làm thuốc nhuộm trong công nghiệp
Và một hợp chất màu điển hình của mangan vô cùng quen thuộc với chúng ta trong đời sống hằng ngày đó là thuốc tím (KMnO4) được dùng làm thuốc thử trong phòng thí nghiệm, trong nấu ăn thường được dùng làm dung dung dịch ngâm rau củ.
Nguyên nhân khiến nguồn nước bị ô nhiễm mangan
Mangan có trong nước sẽ làm nước bị nhiễm, đa số các nguồn nước bị nhiễm phèn ở nước ta có chứa mangan.
Mangan có mặt trong nhiều loại kháng khác nhau.
Mangan tích tụ trong nước thông qua các quá trình rửa trôi do mưa cuốn theo mang mangan xuống các nguồn nước mặt bao gồm sông, suối, hồ,… và cũng từ đó mangan sẽ ngấm vào các nguồn nước ngầm.
Hoạt động của các nhà máy công nghiệp thải ra môi trường các chất thải công nghiệp, nước thải xử lý không đạt chuẩn thậm chí không xử lý ra môi trường gây ô nhiễm nguồn nước mặt nghiêm trọng bởi trong đó không chỉ có mangan mà còn nhiều kim loại nặng khác như là thủy ngân, đồng, chì, asen, sắt, kẽm,…
Nguồn nước mặt bị ô nhiễm kim loại nặng kéo theo sự ô nhiễm của các dòng nước ngầm.
Quá trình xâm nhiễm mangan cũng có thể gây ra bởi quá trình phong hóa.
Bên cạnh đó không khí cũng bị ô nhiễm mangan do quá trình sản xuất công nghiệp, đốt các khoáng vật, quá trình khai khoáng thải mangan bay vào không khí làm ô nhiễm không khí.
Hữu ích với bạn: Có nên cho trẻ sơ sinh uống nước không?
Nhận biết nguồn nước bị nhiễm mangan
Nguồn nước bị nhiễm mangan có thể được nhận biết bằng cảm quan thông qua các biểu hiện cụ thể sau:
– Nước có màu đục, đen và mùi tanh khó chịu của kim loại nguyên nhân là do mangan khi tiếp xúc với oxy sẽ bị oxy hóa thành mangan đioxit.
– Các thiết bị, dụng cụ chứa nước bị nhiễm mangan lâu ngày sẽ gây ra các cặn ố.
Sử dụng nước nhiễm mangan để giặt quần áo, lau chùi lâu ngày sẽ làm giảm tuổi thọ của đồ dùng. Quần áo sẽ bị các ố bẩn màu đen và màu nâu là do mangan bị oxy hóa gây ra.
– Trong xử lý nước dùng clo diệt khuẩn mà nguồn nước đó có mangan sẽ kết hợp với Clo tạo kết tủa cặn bám mangan đioxit lắng xuống đường ống gây hiện tượng tắc đường ống.
Khi đã nhận biết được nguồn nước bị nhiễm Mangan qua các cách nhận biết trên thì việc xử lý kịp thời và đúng cách là vô cùng cần thiết để tránh những ảnh hưởng xấu đáng tiếc có thể xảy ra.
Tác hại của mangan đến sức khỏe
Mangan không giống như nitrite, nitrat hay asen gây nhiều tác hại cho con người và có khả năng gây ung thư. Mangan liều lượng nhỏ trong cơ thể là một loại vi chất tham gia vào quá trình tổng hợp axit béo, cholesterol, protein và tương tác với acid nucleic, sản xuất hooc môn giới tính , tác động đến sự chuyển hóa của tuyến giáp.
Hàm lượng mangan tốt cho cơ thể là ở hàm lượng dưới 0,1 mg/lít.
Hàm lượng mangan dưới 0,1 mg/lít là tốt cho cơ thể nhưng vượt qua mức này ở hàm lượng cao từ 1 đến 5 mg/lit sẽ gây hại đến các cơ quan nội tạng như là phổi, thận, tim mạch,…
Mangan hàm lượng cao trong cơ thể không chỉ gây ảnh hưởng xấu đến cơ quan nội tạng mà còn sản sinh ra các độc tố ảnh hưởng đến hệ thần kinh đáng quan tâm nhất là các độc tố hình thành hội chứng Manganism là một hội chứng suy giảm trí nhớ triệu chứng tương tự như bệnh Parkinson ở người già.
Các biểu hiện ảnh hưởng đến hệ thần kinh khi cơ thể bị hấp thụ nhiều mangan như là giảm khả năng ngôn ngữ, giảm trí nhớ, khả năng vận động tay giảm và giảm cả chuyển động của mắt.
Đặc biệt mangan rất có hại cho các đối tượng là trẻ em, phụ nữ mang thai vì các đối tượng này dễ dàng hấp thụ mangan và khó đào thải dẫn đến việc mangan tích tụ trong cơ thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe đặc biệt là hệ thần kinh vì vậy tránh tuyệt đối không để cho các đối tượng này tiếp xúc hoặc sử dụng nguồn nước nhiễm mangan.
Không chỉ ở người ở động vật khi bị nhiễm hay hít phải mangan ở hàm lượng cao cũng sẽ gây ra hội chứng nhiễm độc và tổn thương thần kinh.
Cách xử lý nước nhiễm mangan
Có nhiều cách xử lý nước nhiễm mangan tùy thuộc vào mức độ ô nhiễm và mục đích sử dụng mà sẽ có phương pháp xử lý phù hợp.
Một số phương pháp xử lý mangan bạn có thể tham khảo như sau:
Phương pháp làm thoáng
Đây là phương pháp cho nguồn nước tiếp xúc với oxy để chuyển mangan hóa trị II ở dạng hòa tan sang mangan hóa trị IV ở dạng kết tủa cỏ thể dễ dàng loại bỏ bằng phương pháp lọc.
Để oxy tiếp xúc với nước một cách tối đa và hiệu quả có thể áp dụng các phương pháp sau:
+ Sử dụng giàn mưa, giàn phun sương xuống bể lọc đi qua các lớp vật liệu lọc
+ Giàn phun mưa kết hợp quạt gió
+ Làm thoáng bằng bề mặt lọc
Quá trình oxy hóa khử sẽ diễn ra tốt nhất ở trong khoảng pH là 8,5 đến 9,5
Phương pháp sử dụng hóa chất khử mangan
Nếu nguồn nước của bạn bị nhiễm nhiều tạp chất, hóa chất hữu cơ thì phương pháp làm thoáng sẽ không cung cấp đủ oxy cho quá trình oxy hóa khử mangan ở dạng hòa tan trong nước sang dạng kết tủa được.
Trường hợp này để đảm bảo hiệu quả bạn cần sử dụng phương pháp sử dụng hóa chất và hóa chất thường được sử dụng là clorua, thuốc tím, oxy già, vôi.
Phương pháp sử dụng máy lọc nước
Đây là phương pháp hiện đại và cho hiệu quả loại bỏ mangan trong nước cao nhất.
Các thiết bị lọc nước chuyên dụng sử dụng công nghệ lọc RO không những loại bỏ được mangan trong nước mà còn có khả năng loại bỏ đến 99,9% các tạp chất, hóa chất, vi sinh vật, các kim loại nặng khác cho ra một nguồn nước sạch tinh khiết không còn các nguy cơ gây hại cho sức khỏe có thể uống trực tiếp tại vòi mà không cần phải qua một bước xử lý nào nữa.
Các máy lọc nước uống RO chuyên dụng hiện nay ngoài khả năng loại bỏ tuyệt vời các nguy cơ gây hại cho sức khỏe còn được tích hợp nhiều tính năng tiện lợi như là vòi nóng, vòi lạnh thậm chí còn có ngăn trữ có công dụng như một tủ lạnh nhỏ bạn có thể trữ trái cây, nước ép, thực phẩm,…
Các phương pháp khác
Ngoài các phương pháp đã được nêu trên còn có một số phương pháp khác tuy nhiên ít được sử dụng và kém hiệu quả hơn đó là:
– Phương pháp điện phân
– Dùng vi sinh vật
– Lọc bằng vật liệu lọc
– Và 2 phương pháp ít phổ biến là điện keo tụ và tuyển nổi
Tổng kết: Mangan ở hàm lượng thấp vừa đủ là một loại vi chất có lợi và không thể thiếu cho sức khỏe con người tuy nhiên ở hàm lượng ca vượt quá mức cho phép mangan gây nhiều tác hại xấu đến sức khỏe như gây tổn thương nội tạng đặc biệt là gây tổn thương đến hệ thần kinh. Các đối tượng trẻ em và phụ nữ mang thai cần đặc biệt lưu ý tránh để nhiễm mangan vào cơ thể để không gây ra những hậu quả đáng tiếc.